Motivasyon Nedir? İçsel ve Dışsal Motivasyon Farkları

Motivasyon, insanların başarıya, mutluluğa ve kişisel gelişime ulaşmalarını sağlayan itici güçtür. İçsel ve dışsal motivasyon, her bir bireyin davranışlarını şekillendirirken, onları hedeflerine doğru yönlendirir. İçsel motivasyon, zevk alınan ve kişisel tatmin sağlayan eylemlerden doğar, dışsal motivasyon ise ödül veya ceza gibi dış etkenlerden kaynaklanır. Her iki tür motivasyonun da avantajları ve dezavantajları vardır ve hayatta dengeli bir şekilde kullanılması gerekir. Motivasyon kişileri optimum performansı sergilemeye teşvik eden ve hedeflere ulaşmada yardımcı olan önemli bir faktördür. Güçlü bir pozitif motivasyon, kişilerin verimliliğinin artmasını sağlarken, negatif motivasyon performans düşüşlerine neden olabilir.

Motivasyon Nedir?

Motivasyon, bireylerin içindeki ihtiyaçlar, arzular, istekler veya dürtüler anlamına gelen ‘motive‘ kelimesinden türemiş, insanları hedeflere ulaştırmak için eylemlere teşvik etme sürecidir. Kelimenin dilimizde tam karşılığı bulunmamakla birlikte, ‘’güdüleme’’ ‘’isteklendirme’’ ”harekete geçirme” şeklinde tanımlanabilir.

Motivasyon, İnsan yaşamında başarı, sağlık, mutluluk, iş performansı ve yüksek potansiyel elde etme gibi eylemler için oldukça önemlidir. Yüksek motivasyon, kişisel yaşamınızda, işte, okulda, sporda veya herhangi bir alanda büyük hedeflerinize ve hayallerinize ulaşmanıza yardımcı olabilir.

⭐ Motivasyon kavramı farklı şekillerde tanımlanmıştır. İşte bunlardan bazı örnekler:

Motivasyon bir güdü, davranış hedeflerini harekete geçiren, hareket ettiren ve yönlendiren veya kanalize eden içsel bir durumdur.

Berelson ve Steiner

Motivasyon, kişinin iradesine göre hareket eden ve onu harekete geçiren veya teşvik eden herhangi bir duygu veya arzunun uyarılmasıdır.

Lillis

Motivasyon, bir organizasyonda bir kişiyi çalışmaya başlatan ve işte tutan güçler kompleksidir.

Dubin

Motivasyon, bir organizmanın belirlenmiş bir amacı takip etmeye hazır olma derecesini ifade eder ve hazır olma derecesi de dahil olmak üzere kuvvetlerin doğasının ve yerinin belirlenmesini ima eder.

The Encyclopedia of Management

Motivasyon, bireyin uygun şekilde eyleme geçmesi için kişinin iradesini bu şekilde koşullandıran herhangi bir duygu veya arzuyu ifade eder.

Vance

Motivasyon, bireyin ihtiyacı karşılayarak bir denge durumunu yeniden kurmaya yönelik hedefe yönelik bir model oluşturmasına neden olan bir gerilim veya dengesizlik durumu yaratan tatmin edilmemiş bir ihtiyacı temsil eder

Vitiles

Motivasyon, her eylemin ardındaki itici güçtür.

Motivasyon yakıt olarak amaç depolar, vizyonla yola çıkar ve eylemle kendini gerçekleştirir.

Pat Mesiti

İki önemli motivasyon türü vardır: İçsel Motivasyon ve Dışsal Motivasyon.

İçsel Motivasyon Nedir?

İçsel motivasyon, herhangi bir dış teşvik, baskı, son teslim tarihi vb. yerine başarı, memnuniyet, haz duygularına odaklı bir kavramdır. Basitçe söylemek gerekirse, belirli bir davranışı benimseme motivasyonu, doğal olarak tatmin edici olduğu için içten gelir. Motivasyonun kaynağı göreve içkindir ve bu nedenle kişi otomatik olarak göreve dahil olur. İçsel motivasyon, yüksek kalitede bir iş, görevlerin zamanında yerine getirilmesi, zorluklarla başa çıkılması ve görevde mükemmellik elde edilmesini sağlar.

Kısacası, içsel motivasyon, herhangi bir dışsal ödül veya bir dış baskıdan kaynaklanan arzudan ziyade, kendi iç tatmini için bir aktivite yapmaktır. Esasen, davranışın kendisi kişinin ödülüdür.

Dışsal Motivasyon Nedir?

Basitçe söylemek gerekirse, dışsal motivasyon, motivasyonun dış iticilerden kaynaklandığı, sizi bir ödül kazanmak veya olumsuz sonuçlardan kaçınmak amacıyla bir şeyler yapmaya veya başarmaya zorlayan motivasyon türünü ifade eder. Bu durumda, davranışı zevk aldığınız veya çekici, tatmin edici bulduğunuz için değil, karşılığında değerli bir şey elde etmek veya hoş olmayan bir durumdan kaçınmak için yaparsınız.

Dışsal motivasyon bir tür edimsel koşullanmadır. Edimsel koşullanma, belirli davranışların olasılığını artırmak için ödül veya cezayı kullanır. Yükseliş, ün, notlar, tanınma, takdir veya ceza tehdidi vb. olabilir.

İçsel ve Dışsal Motivasyon Örnekleri

Aşağıdaki motivasyon örnekleri ile içsel ve dışsal motivasyon kavramlarını örneklendirelim:

Karşılaştırma Tablosu

	İçsel Motivasyon	Dışsal Motivasyon
Anlam	İçsel Motivasyon, kişisel ihtiyaçlarına ve herhangi bir görevden zevk almasına bağlı olarak kişinin içinden gelen motivasyondur.	Genellikle finansal nitelikte olan dış güçler tarafından tetiklenen bir tür motivasyon.
Odak	Eylem	Sonuç
Denetim yeri	İçeriden	Dışarıdan
Hedefler	Bakım yapmak, kendini geliştirmek ve tatmin etmek ve ayrıca potansiyeli belirlemek.	Bir ödül kazanmak veya belirli sonuçlardan kaçınmak.
Temel psikolojik ihtiyaçların tatmini	Evet	Hayır
… içerir	Görevi yapmaktan zevk almak.	İşi başarmak için ödüllere değer vermek.
… tarafından yönlendirilen	Kendi arzuları ve ihtiyaçları.	Dış kaynaklar veya diğer kişiler.

İçsel ve Dışsal Motivasyon Farkları

İçsel ve dışsal motivasyon arasındaki farklar genel olarak şu şekildedir:

1. İçsel motivasyonda, bir kişi bir şeyi başarmak için hareket eder, ancak herhangi bir dış ödül için değil, süreçten zevk almak veya onu bir fırsat olarak görmek, yeni şeyler/fikirler keşfetmek ve ayrıca yetenekleri gerçekleştirmek için hareket eder. Aksine, dışsal motivasyonda, kişi bir ödül kazanma veya bazı cezalardan kaçınma girişiminde belirli bir davranışı benimser.
2. İçsel motivasyonda, kişinin üzerinde kontrol sahibi olduğu önemli görülen eylemdir. Bu nedenle, insanları bir etkinliğe getireceği ödül için değil, kendi isteği veya çıkarları için katılmaya zorlar.
   Buna karşılık, dışsal motivasyonda odak, görev tamamlandığında elde edilen sonuca odaklanır. Bu, insanlara somut veya soyut bir ödül elde etmek için bir şeyler yaptırdığı anlamına gelir.
3. İçsel motivasyonda, kontrol odağı, görevi yerine getirmeye karar veren kişinin içindedir. Tersine, dışsal motivasyonda, kontrol odağı görevi yerine getirdiği söylenen kişinin dışındadır.
4. İçsel Motivasyon, kendini geliştirmeyi, tatmin etmeyi, potansiyeli belirlemeyi ve yetenekleri keşfetmeyi amaçlar. Öte yandan, dışsal motivasyonun amacı, bir ödül kazanmak veya belirli bir olumsuz sonuçtan kaçınmaktır.
5. İçsel Motivasyon, bir kişinin bağımsızlık, yeterlilik vb. için temel psikolojik ihtiyaçlarını karşılama yeteneğine sahiptir. Buna karşılık, dışsal motivasyon bir kişinin temel psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaz, ancak para, güç, şöhret vb. dış faydaları kapsar.
6. İçsel Motivasyon, takip edilen görevin/aktivitenin kişinin değerleriyle nasıl örtüştüğüyle ilgilenir. Dışsal motivasyon, aktivitenin bir kişinin ödülünü nasıl etkileyeceği ile ilgilidir.
7. İçsel motivasyonda, kişi görevden zevk alır, ancak dışsal motivasyonda kişi, görevi yerine getirirken alınan ödül ve ödüllere daha fazla önem verir.
8. İçsel motivasyon, bir kişinin kendi arzuları ve ihtiyaçları tarafından yönlendirilir. Aksine, dışsal motivasyon diğer kaynaklar, genellikle başka bir kişi tarafından yönlendirilir.

Hangisi İyi: Dışsal Motivasyon mu İçsel Motivasyon mu? 

Motivasyon, kişinin davranışını yönlendiren içsel bir güçtür. Bunlar ihtiyaçlara, ödüllere ve çabalara dayanır. Her iki motivasyon türü de yaşamda önemlidir ve bir denge halinde olmalıdır.

Her insan farklıdır ve bizi motive eden şeyler ve ödüllere bakış açımız da farklıdır. Bazıları doğal olarak görevler tarafından daha çok motive edilirken, diğerleri aynı faaliyetleri dışsal olarak görür. Her ikisi de etkili olabilse de, çoğu, aşırı gerekçelendirme etkilerini en aza indirmek için dışsal ödüllerin daha az kullanılması gerektiği fikrine katılıyor. Bu fenomen, halihazırda içsel olarak ödüllendirici bir davranış için aşırı dışsal ödüller sunmanın içsel motivasyonda bir azalmaya yol açabileceği bulgularını ifade eder. 

Elbette bu, dışsal motivasyonun her zaman olumsuz sonuçlar sunduğu anlamına gelmez. Aslında, bazı durumlarda, birinin tatsız bulduğu bir görevi tamamlaması gerektiğinde son derece faydalı  olabilir. Aşırı ödüller sorunlu olabilir, ancak uygun şekilde kullanıldığında dışsal motive edici faktörler yararlı bir araç olabilir.

Motivasyon ile İlgili Önerilen Kitaplar

Motivasyon üzerine ( iş motivasyonu, sporda motivasyon, çalışan motivasyonu, kişisel motivasyon vb.), farklı yönleri ve türleri kapsayan çok çeşitli kitaplar vardır. Bunlardan bazılarını aşağıda listeledik:

1. Geoff Colvin– Yetenek Dediğin Nedir ki? – Dünya Çapında Başarılı Kişileri Farklı Kılan Ne?
2. James P. Carse– Sonlu ve Sonsuz Oyunlar (Finite and Infinite Games)
3. Mihaly Csíkszentmihályi– Akış: Optimal Deneyimin Psikolojisi (Flow: The Psychology of Optimal Experience)
4. Carol Dweck– Zihniyet: Başarının Yeni Psikolojisi (Mindset: The New Psychology of Success)
5. Joshua Ferris– Sonra Sona Geldik (Then We Came to the End)
6. Edward L. Deci– Yaptığımız Şeyi Neden Yapıyoruz: Kendi Kendini Motivasyonu Anlamak (Why We Do What We Do: Understanding Self-Motivation)
7. Malcolm Gladwell– Aykırı Değerler: Başarının Öyküsü (Outliers: The Story of Success)
8. Doris Kearns Goodwin– Rakipler Takımı: Abraham Lincoln’ün Siyasi Dehası (The Political Genius of Abraham Lincoln)
9. Alfie Kohn– Ödüllerle Cezalandırılmak (Punished by Rewards)
10. John L. Parker Jr.– Koşucu (Once a Runner)
11. Steven Pressfield- Yaratma Savaşı
12. Peter Senge– Beşinci Disiplin
13. James C. Collins– İyiden Mükemmele
14. Ricardo Semler– Maverick

>> Blogcular İçin 37 Motive Edici Alıntı